Spelbeschrijving

Amyitis

Geschreven door: Enrico van Kessel

Introductie: In 590 voor Christus trouwt de koning van Babylon met de mooie Amyitis. Zij mist echter de natuurpracht van haar eigen land en daarom geeft de koning opdracht om prachtige hangende tuinen aan te leggen in Babylon. Je probeert tijdens het spel om je status te verhogen door tuinen en irrigatiekanalen aan te leggen, te handelen en de beste werklui te rekruteren in Babylon.

het Mesopotamië-bord

Voorbereiding: De beide spelborden worden op tafel gelegd. Op het Mesopotamië-bord (het kleine spelbord) wordt het karavaanfiche op Babylon gelegd. De plantkaart met aan beide zijden niveau 2 wordt op Khorsabad gelegd. De overige plantkaarten worden willekeurig op de steden Eshnunna, Ur en Mari gelegd met de niveau 1-zijde naar boven.

Op het Babylon-bord (het grote spelbord) worden de tuintegels neergelegd. Deze worden eerst per niveau geschud. Daarna worden ze per niveau op het bord geplaatst. De resterende tegels worden niet gebruikt.

De Amyitis-kaart waarop het getal overeenkomt met het aantal spelers wordt naast de borden gelegd. Munten, kameelfiches, neutrale blokjes en goederen worden gesorteerd en vormen de algemene voorraad. Van de overige kaarten worden een aantal kaarten bij 2 of 3 personen niet gebruikt. De arbeiderkaarten worden geschud en komen in een gedekte stapel naast de borden te liggen. De hofkaarten worden gesorteerd en open neergelegd. Op de beide hofkaarten 'kameeldrijver niveau 2' wordt een willekeurig goederenfiche gelegd.

Iedere speler kiest een kleur en krijgt naast de blokjes van deze kleur 4 munten, 1 kameelfiche en een hofkaart 'kameeldrijver niveau 0'. Onderling wordt bepaald wie de startspeler is. Deze speler krijgt de startspelerkaart. De scorestenen worden op '0' op het scorespoor gezet.

Een spelbeurt: Het spel wordt gespeeld in rondes. Iedere ronde bestaat uit 3 fases:

1. Voorbereiding

De startspeler schudt alle arbeiderkaarten en legt deze in evenveel groepen van 3 kaarten als er spelers meedoen. De overgebleven kaarten worden deze ronde niet gebruikt. Als je een bankierkaart hebt, dan krijg je het op deze kaart aangegeven inkomen in munten en eventueel prestigepunten.

arbeiderkaarten

2. Acties uitvoeren

Je voert om beurten een actie naar keuze uit. Hierbij kun je kiezen uit:

Passen

Je plaatst een blokje op het 'pas' veld. Tijdens deze hele spelronde mag je verder geen acties meer uitvoeren. Iedere keer als je eigenlijk aan de beurt zou zijn geweest, krijg je wel een munt uit de algemene voorraad. Als alle spelers gepast hebben, eindigt deze fase.

Rekruteren

Je kiest een arbeiderkaart uit één van de groepen. Hiervoor betaal je evenveel munten aan de bank als er omgedraaide kaarten in het groepje liggen. Je voert de actie meteen uit:

Boer: je plaatst een blokje op de eerste lege akker van een van de 2 rijen akkers op het spelbord en krijgt het overeenkomende goederenfiche uit de voorraad. Wijn wordt gebruikt als jokerfiche. Maak je een rij vol, dan krijgt de speler met de meeste blokjes op deze rij een tuinmankaart. Bij een gelijke stand krijgt niemand een tuinmankaart. De blokjes worden tenslotte teruggegeven aan de spelers.

Priester: je plaatst een blokje in een tempel. Het blokje zet je altijd op het achterste veld. Was dit veld bezet, dan schuift dat blokje een vakje door, enzovoorts. Als er al 4 blokjes in de tempel stonden, dan gaat het blokje dat op het voorste veld stond uit de tempel en wordt teruggegeven aan de speler.

Ingenieur: je plaatst een blokje op een vrije plaats op een irrigatiekanaal. Dit kanaal moet grenzen aan de rivier of aan een ander kanaal dat al in verbinding staat met de rivier. Je krijgt direct 2 punten.

Handelaar: Je pakt een kameel uit de algemene voorraad en legt deze in je eigen voorraad.

plantkaarten

Karavaan verplaatsen

Je levert kamelen in om de karavaan te verplaatsen op het Mesopotamiëbord. Voor ieder veld dat je de karavaan verder wilt zetten, moet je één kameel betalen. Je krijgt hierbij een korting voor de waarde van je kamelendrijver, maar je moet altijd minimaal één kameel betalen. Je mag de karavaan alleen maar verplaatsen als je de actie ook uit kunt voeren die bij het veld hoort waarop je terecht komt:

Goederen verkopen (in Babylon): je verkoopt goederenfiches naar keuze aan de voorraad en krijgt hiervoor prestigepunten. Daarnaast moet je een irrigatiekanaal activeren, zonder daarvoor punten te krijgen.

Hofkaarten kopen (in Susa, Uruk, Palmyra en Ninoua): Tegen betaling van het goederenfiche dat bij de stad is afgebeeld, koop je één van beide hofkaarten die is afgebeeld. Als je nog geen hofkaart van die soort hebt, dan neem je die van niveau 1. Heb je al wel een hofkaart van deze soort, dan neem je de kaart van een niveau hoger en legt deze op de kaart(en) die je al had. Is er geen kaart meer van het eerstvolgende hogere niveau, dan kun je je niet meer verder ontwikkelen op dit gebied.

Planten kopen (in Eshnunna, Ur, Mari en Khorsabad): De planten die je koopt, mag je in een tuin naar keuze plaatsen. Het niveau mag echter niet hoger zijn dan op de kaart aangegeven. Je mag echter een tuinman inzetten op één niveau hoger te planten dan de kaart aangeeft. Verder moet de tuin die je aanlegt minimaal aan één zijde volledig geïrrigeerd zijn. Je pakt de tuintegel van het bord en legt deze voor je neer. De prestigepunten en eventuele bonussen die op de tuintegel aangegeven zijn, krijg je direct. Verder wordt er gekeken welke speler de meeste blokjes op de aangrenzende irrigatiekanalen heeft liggen. Deze speler krijgt als bonus evenveel prestigepunten als op de plantkaart staat vermeld. Als er door het planten irrigatiekanalen ontstaan die niet geïrrigeerd zijn én waarbij aan weerszijden geen tuintegels meer liggen, dan worden eventuele lege plaatsen op het kanaal opgevuld met neutrale blokjes.

tuintegels

3. Einde van de ronde

Aan het einde van de ronde worden de volgende acties uitgevoerd:

Processie

De speler rechts van de startspeler mag een blokje in een tempel naar keuze plaatsen. Vervolgens plaats je een neutraal blokje in de beide andere tempels. (Let op: Dit staat verkeerd in de Nederlandstalige spelregels. Daar staat dat de speler die als laatste gepast heeft, een blokje mag plaatsen. Navraag bij de uitgever heeft uitgewezen dat dit verkeerd is. De fout is overigens wel consequent door de hele spelregels doorgevoerd.)

Tempels

Tel in elke tempel het aantal blokjes per speler. De speler die de meeste blokjes heeft, krijgt de hoogste bonus. Degene met het op één na hoogste aantal krijgt de lagere bonus (bij 3 of 4 spelers). Bij een gelijke stand wordt gekeken welke speler er het langste in de tempel aanwezig is.

Persoonlijke voorraad

Afhankelijk van het niveau van je kamelendrijver mag je een aantal goederenfiches in voorraad houden. De overige fiches moet je afleggen. Zijn er meerdere spelers die teveel goederenfiches hebben, dan worden de goederenfiches om beurten afgelegd (beginnend met de startspeler).

Startspeler

De speler links van de huidige startspeler wordt de nieuwe startspeler en krijgt de startspelerkaart.

hofkaarten

Het einde: Het spel eindigt aan het einde van de ronde waarin er nog 4 of minder tuinen beschikbaar zijn (bij 2 spelers zijn dit 3 of minder tuinen). Dan worden er nog bonussen toegekend voor het aantal tuinen dat je aangelegd hebt en krijg je nog één punt per goederenfiche. Degene met de meeste punten wint het spel.

Waardering: Amyitis werd tijdens Spiel 2007 door het publiek goed ontvangen. Toch word ik er niet echt enthousiast van. Je moet je aandacht over te veel verschillende mogelijkheden verdelen, waardoor het een beetje een onsamenhangend geheel lijkt te worden en er te veel kleine regels zijn. Bovendien kun je de pech hebben dat er de verkeerde arbeiders liggen op het moment dat jij aan de beurt bent en je keer op keer van strategie moet veranderen. Aardig

Opmerking Enrico: Bij de spelregels is een overzicht gevoegd met de verkorte regels. Erg handig voor als je het spel al even niet meer gespeeld hebt en er weer in moet komen.

Als je het spel voor de eerste keer gaat spelen, word je een beetje overdonderd door alle spelregels. Toch zijn de regels niet moeilijk en valt het allemaal snel op zijn plaats. Wat vervolgens een goede tactiek is, is natuurlijk een ander verhaal.

In de spelregels staat dat er 4 kameelfiches zijn: het zijn er echter veel meer. Verder zijn er enkele foutjes in de puntentoekenning bij de voorbeelden op pagina 5 en 7 geslopen.

Strategie: Er zijn diverse manieren om aan punten te komen en dat heeft ook tot gevolg dat er veel verschillende strategieën mogelijk zijn. Bij de spelregels is een apart blad met speltips gevoegd om je een beeld van de mogelijkheden te geven. Ik noem er een paar:

1. Paleizen kunnen je veel punten opleveren. Je moet er dan wel vanaf het begin van het spel voor kiezen om een paleis te bouwen en deze gestaag uit te breiden.

2. Geld en punten verdienen met de bankier. De bankier levert je iedere ronde geld op en als je de bankier twee keer opgewaardeerd hebt zelfs ook 2 punten per ronde. Geld is vaak nodig om arbeiders te rekruteren. Als je meer geld hebt, kun je meer arbeiders inzetten en daardoor meer acties uitvoeren.

3. Irrigatie en planten in Babylon. Irrigatie van de tuinen levert je op zich niet veel punten op. Maar zodra er iemand in een tuin gaat planten waaraan jij een meerderheid aan irrigatie hebt, krijg je hiervoor een bonus. Als dit gebeurt tijdens de beurt van een ander, krijg je dus punten zonder dat je er zelf direct iets voor hebt moeten doen. Plant je zelf in een tuin waaraan je de meerderheid aan irrigatiekanalen hebt, dan gaat het helemaal snel: je krijgt én de punten (en eventuele extra's) voor het aanleggen van de tuin én de bonus voor de irrigatie.

4. Op het juiste moment bij de tempels binnen gaan is ook erg nuttig. Je kunt hierdoor extra goederen, punten, geld of kamelen krijgen. Bovendien werkt het effect enkele rondes door en krijg je dus later ook nog deze extra's zonder er iets voor te hoeven doen.

Links: